Publikuar më 26.01.2021 nga erjon dervishi

Ndërsa BE dhe Mbretëria e Bashkuar përfshihen në negociata të furishme për të siguruar që nuk do të ketë ulje të furnizimit të tyre me vaksinë koronavirus, vendet më pak të pasura po ankohen.

Presidenti i Afrikës së Jugut Cyril Ramaphosa të martën bëri thirrje për vendet e pasura që kanë siguruar “deri në katër herë sa nevojitet popullsia e tyre” për të lëshuar doza të tepërta.

“[Blerja e atyre dozave] kishte për qëllim grumbullimin e këtyre vaksinave”, i tha Ramaphosa Axhendës Davos të Forumit Ekonomik Botëror. “Kjo po bëhet për të përjashtuar vendet e tjera në botë që kanë më shumë nevojë për këtë”.

Së bashku, BE dhe Britania e Madhe kanë shpërndarë mbi 15 milion doza vaksinash, ndërsa Afrika e Jugut ende nuk ka administruar ndonjë. COVAX, mekanizmi që synon të sigurojë qasje të barabartë në vaksina, është vendosur të fillojë vetëm shpërndarjen në shkurt – dy muaj pasi Britania filloi të vaksinojë.

Pavarësisht se tashmë janë hedhur sasi të mëdha të vaksinave, evropianët janë të shqetësuar për furnizimin. BE po planifikon kontrolle të rrepta mbi eksportet e vaksinave pasi përballet me shpërndarje të reduktuara të vaksinës Oxford/AstraZeneca. Britanikët nuk pritet të përballen me vonesa të ngjashme, por ka shqetësime se dërgesat e vaksinës BioNTech/Pfizer, e cila transportohet nga Belgjika, mund të mbahen nga kontrollet e reja të eksportit.

“Proteksionizmi nuk është qasja e duhur në mes të një pandemie”, tha Sekretari i Shëndetësisë i Mbretërisë së Bashkuar Matt Hancock të martën, në përgjigje të një pyetje mbi kufizimet e eksportit të BE në një event të organizuar nga think-tank Chatham House.

Sidoqoftë, Britania e Madhe është ndër vendet e pasura që përballen me akuza të proteksionizmit.

“Qeveria e Afrikës së Jugut e ka quajtur këtë një Aparteid të ri global”, i tha Winnie Byanyima, drejtori ekzekutiv i UNAIDS, në Chatham House. Çështja nuk ka të bëjë vetëm me ndarjen e vaksinave, tha ajo, ka të bëjë edhe me prodhimin e vaksinave. “Ne i shohim kompanitë farmaceutike që mbrojnë monopolet e tyre të pronës teknike dhe intelektuale dhe pastaj ato kufizojnë prodhimin”.

Vendet e pasura nuk janë dakord mbi “kush merr sa, ndërsa pjesa tjetër e botës shikon”, shtoi Byanyima. Ajo identifikoi dy mjete të mundshme për të zgjidhur problemin: mekanizmi i OBSH-së COVID-19 Technology Access Pool (C-TAP) dhe propozimi në Organizatën Botërore të Tregtisë nga Afrika e Jugut dhe India për të hequr dorë përkohësisht nga disa të drejta të Pronës Intelektuale për produktet mjekësore të lidhura me koronavirusin, përfshirë vaksinat dhe trajtimet. As BE dhe as Britania e Madhe nuk kanë shprehur mbështetje për C-TAP dhe të dy kundërshtojnë me forcë heqjen dorë nga IP.

Duke iu përgjigjur vërejtjeve të Byanyima, Hancock u përpoq të mbronte të drejtat e qeverive për të mbrojtur popullsinë e tyre. “Sigurisht që është e kuptueshme që vendet do të kërkojnë të sigurojnë që qytetarët e tyre mund të vaksinohen, në fund të fundit, kjo është puna e tyre kryesore”, tha ai.

Hancock tha se ai shpresonte të punonte së bashku me Byanyima për “të hapur furnizimin në të gjithë bordin”. Një rritje në furnizimin e përgjithshëm mund të zgjidhë përfundimisht problemin, shtoi ai.

BE tashmë ka përcaktuar planin e saj për shpërndarjen e dozave të tepërta të vaksinave, por ende nuk ka vendosur nëse do të kalojë përmes COVAX apo drejtpërdrejt në vendet e zgjedhjes së saj. Nuk është gjithashtu e qartë nëse vaksinat e tepërta do të shpërndahen pasi vendet e BE-së të vaksinojnë tërë popullatën e tyre, ose nëse ata do të ndjekin Norvegjinë duke premtuar të dhurojnë doza gjatë fazave të hershme të vaksinimit.