Publikuar më 27.01.2021 nga erjon dervishi

Shefi i kompanisë së vaksinave, AstraZeneca ka mbrojtur pranimin tronditës të kompanisë, se dërgesat e para të vaksinave të koronavirusit në BE do të jenë shumë larg parashikimeve, duke pretenduar se numri që do të dorëzohet nuk është “aq i keq” dhe kompania e tij u angazhua vetëm për të përmbushur kërkesën për “përpjekjen e saj më të mirë”.

Në përcaktimin e pozicionit të kompanisë, Pascal Soriot, shefi ekzekutiv i firmës anglo-suedeze, i tha gazetës italiane ‘La Repubblica’ në një intervistë të botuar të martën se dërgesat e BE ishin vonuar në një pjesë të madhe sepse BE po vononte nënshkrimin e një kontrate për vaksinën – tre muaj prapa Mbretërisë së Bashkuar – dhe për këtë arsye objektet prodhuese të BE-së po luanin hap pas hapi në rregullimin e defekteve.

Ai gjithashtu mohoi pretendimet se kompania kishte shitur vaksinat e saj përtej BE për të bërë një fitim të shpejtë. Soriot tha se kompania nuk po bënte fitim nga vaksina askund, me çmime që varionin midis 3 dhe 4 dollarë një dozë në mbarë botën, e varur nga kostot lokale të zinxhirit të furnizimit.

Disa udhëheqës evropianë kishin reaguar me zemërim ndaj lajmit të së premtes se furnizimet e planifikuara të vaksinave COVID-19 të AstraZeneca në BE do të ndërpriten ndjeshëm. Komisioneria Evropiane e Shëndetësisë Stella Kyriakides tha të hënën se “nuk ishte e pranueshme”, ndërsa Italia dhe Letonia thanë se duan të padisin kompaninë.

Mes dyshimeve që gjiganti farmaceutik po shiste vaksina që duhej të ishin kontraktuar në BE diku tjetër për një çmim më të lartë, Kyriakides njoftoi rregulla të reja eksporti që do t’u kërkonin kompanive të njoftonin Brukselin për çdo vaksinë që ata synojnë të shesin jashtë bllokut. Komisioni gjithashtu dëshiron të dijë rendimentin e saktë të prodhimit në secilën objekt dhe se ku janë destinuar këto doza.

Soriot tha se BE do të marrë 3 milion doza pasi vaksina të miratohet nga Agjencia Evropiane e Barnave dhe 17 milion gjithsej deri në shkurt. Ai minimizoi mungesën e porosive, duke thënë se stresi po bënte që udhëheqësit e BE të reagonin keq.

“Qeveritë janë nën presion”, tha Soriot. “Të gjithë po bëhen disi, e dini, të përkeqësuar ose emocionalë”.

Ai tha se AstraZeneca do të prodhojë 100 milion doza globale në muaj nga shkurti, duke vënë në dukje se, “Evropa po merr 17 përqind të prodhimit global … për një popullsi që është 5 përqind e popullsisë botërore”.

Çështjet qëndrojnë me vështirësitë në prodhimin e rendimenteve të larta të përbërësit aktiv, ose substancës së drogës, të cilat bëhen në Hollandë dhe Belgjikë, tha ai. Sapo përbërësi aktiv të jetë gati, ai dërgohet në Itali dhe Gjermani ku hollohet dhe futet në shishka – dhe ka “zero probleme” me procesin e fundit, tha Soriot.

Kontratë ideale

Raportet e veprimit ligjor kundër kompanisë – potencialisht nga Italia, si dhe thirrjet për një proces të nivelit Evropian – për mos përmbushjen e dërgesave të saj të kontraktuara, nuk duket se e bezdisin Soriot, duke këmbëngulur se ai ishte i sigurt në formulimin e marrëveshja e ndërmarrjes.

“Kontrata është shumë e qartë: Angazhimi ynë është, po citoj,‘përpjekja jonë më e mirë”, tha ai. Ajo u hartua në këtë mënyrë sepse AstraZeneca dhe partneri i saj Universiteti Oxford kishin nënshkruar tashmë një marrëveshje me qeverinë e Mbretërisë së Bashkuar për 100 milion doza dhe ishte zotuar për shpërndarjen e tyre, ndërsa marrëveshja e BE për 400 milion doza u nënshkrua tre muaj më vonë, me BE-në që dëshiron që ato të transportohen njëkohësisht.

“Ne thamë,” në rregull, ne do të bëjmë më të mirën, do të përpiqemi, por nuk mund të angazhohemi me kontratë sepse jemi tre muaj mbrapa Anglisë”, tha ai, duke shtuar që kompania e dinte që ishte një “super qëllimi i shtrirjes”.

Në një konferencë shtypi të martën, zëdhënësi kryesor i Komisionit Evropian, Eric Mamer, vuri në dukje se AstraZeneca ishte duke përmbushur porositë për klientët e tjerë – një referencë e qartë për Anglinë, ku vaksina është vendosur për disa javë – dhe tha se BE nuk pa arsye pse ai nuk duhet të marrë furnizimin e tij të pritur sapo vaksina të miratohet zyrtarisht, siç pritet më vonë këtë javë.

“Ne e shohim që dozat po shpërndahen diku tjetër dhe ne e dimë se ne kemi nënshkruar një marrëveshje me AstraZeneca në gusht, që vendet anëtare vendosën porositë e tyre, unë besoj rreth tetorit, dhe se tani jemi në fund të janarit”, tha ai. “Prandaj, ne besojmë se dozat duhet të jenë në dispozicion në thelb për t’u dorëzuar nëse dhe kur autorizimi i kushtëzuar i marketingut rekomandohet nga Agjencia Evropiane e Barnave”.

Por Soriot vuri në dukje se marrëveshja britanike përcakton që furnizimi që vjen nga Britania e Madhe do të shkonte në Mbretërinë e Bashkuar i pari. Marrëveshja e BE lejon përdorimin e vendeve të prodhimit të Mbretërisë së Bashkuar, “por vetëm më vonë”, tha Soriot, sapo Britania të arrijë një “numër të mjaftueshëm të vaksinimeve”.

BE ka ‘fat të keq’

Marrëveshja britanike, e lehtësuar nga bisedimet e hershme të Universitetit të Oxfordit me qeverinë e Mbretërisë së Bashkuar, lejoi që prodhimi të zgjerohej dhe të rregullohej në fillim të Britanisë së Madhe, duke kapërcyer pengesat në shkallëzimin e një procesi kompleks biologjik, tha Soriot, para se të aprovohej vaksina.

Marrëveshja e mëvonshme me BE do të thoshte se të gjitha këto procese ishin tre muaj prapa. Kompania duhej të trainonte partnerë në të gjithë Evropën se si të prodhojnë vaksinën dhe “disa njerëz janë të rinj në këtë proces … Ata nuk dinë si ta bëjnë vaksinën dhe nuk janë aq efikasë sa të tjerët”, tha ai.

Për këtë arsye, struktura më efikase e Britanisë së Madhe jep trefishin e dozave të vaksinës krahasuar me fabrikat më pak efikase diku tjetër, dhe objektet me rendimentet më të ulëta janë ato që furnizojnë BE, sipas Soriot.

“Fatkeqësisht, është me të vërtetë fat i keq”, tha ai. “Nuk ka asgjë misterioze”.

Në përgjigje të vërejtjeve nga Soriot, Mamer i Komisionit Evropian përsëriti këmbënguljen e BE që AstraZeneca të përmbushë detyrimet e saj kontraktuale dhe të shpjegojë më mirë pse nuk do të ishte në gjendje të dorëzonte sasitë e premtuara të vaksinës. Më herët të martën, në konferencën e përditshme për shtyp të Komisionit, Mamer tha se ai nuk ishte në gjendje të përgjigjej pyetjeve të gazetarëve në lidhje me atë që kishte shkuar keq sepse AstraZeneca nuk kishte dhënë shpjegime të mjaftueshme për mungesën e pritur të prodhimit.

Zyrtarët e BE-së kanë thënë më parë se marrëveshjet e blerjes së bllokut me kompaninë nuk ishin të lidhura me ndonjë objekt të veçantë prodhimi dhe se ata kërkuan marrëveshje me kompani me një kapacitet të demonstruar për prodhimin në shkallë të gjerë të kërkuar për të bërë sasi të mëdha të vaksinës.

“Kur nënshkruam marrëveshjen, ishte mbi bazën që këto kompani kishin kapacitet prodhues dhe ne prisnim që të kishte fleksibilitet”, tha Mamer të martën mbrëma. “Ne po presim me padurim të vazhdojmë bisedën gjatë takimit të bordit drejtues nesër në mbrëmje”.

Ndërkohë, qasja e Mbretërisë së Bashkuar për të vonuar vaksinën e dytë deri në 12 javë për të mundësuar më shumë njerëz për të marrë të parën ishte “absolutisht mënyra e duhur për të bërë, të paktën për vaksinën tonë”, tha Soriot. “Ju merrni një efikasitet më të mirë nëse merrni dozën e dytë më vonë se më herët”. Danimarka dhe Hollanda po vonojnë dozat e dyta me gjashtë javë.

Soriot mohoi që AstraZeneca po shiste vaksina jashtë BE-së për të fituar më shumë para, duke nënvizuar se kompania ishte e detyruar me kontratë me Universitetin e Oksfordit të mos bënte fitim. “Sigurisht që nuk po u marrim vaksina evropianëve për ta shitur diku tjetër me fitim”, tha ai. “Nuk do të kishte kuptim”.

Dhe Soriot tha se ishte i habitur pse media gjermane raportoi se vaksina ka vetëm 8 përqind efikasitet në mbi 65 vjeç. “Është e pasaktë”, tha ai, duke shtuar: “Shumë njerëz shumë të zgjuar” që punojnë për rregullatorët në vendet që kanë aprovuar vaksinën, pranuan efikasitetin e saj tek njerëzit 18 vjeç e lart.

Përgatiti: Erjon Dervishi